اختلالات کبدی در طیور ناشی از خوراک

کبد و عملکرد آن:
کبد یک اندام با چندین عملکرد میباشد که وظیفه ساخت پروتئین ها از اسیدهای آمینه جذب شده در روده را بر عهده دارد.از مهمترین وظایفی که کبد انجام می دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:مواد صفراوی توسط بخش برون ریز کبد به دوازدهه ترشح میشود تا فرایند هضم خوراک بهبود یابد. علاوه بر آن صفرا
ایمونوگلوبولین های نوع IgA را نیز با خود به دستگاه گوارش حمل می کند. سم زدایی مواد سمی به کمک صفرا متابولیسم کربوهیدرات ها که از طریق فرآیندهای تولید گلیکوژن، گلیکوژنولیز و گلوکونئوژنز در حفظ غلظت گلوکز در خون دخالت می کند.تولید چربی از لیپوپروتئین ها، کلسترول و فسفولیپیدها و تبدیل کربوهیدرات ها و پروتئین ها به چربی ها.تولید اسید آمینه و 90 درصد پروتئین های پلاسما، حذف آمونیاک از طریق تولید اوره کبد دارای سلول های تولید کننده آنتی ژن و تعداد زیادی لنفوسیت است.از این رو اهمیت زیادی در پاسخ ایمنی دارد.تولید و عملکرد بالای طیور باعث می شود حیوانات مستعد ابتلا به استرس کبدی شوند و این اندام را در برابر چالش های مختلف مانند مایکوتوکسین ها، رادیکال های آزاد، عوامل عفونی و رژیم های غذایی با نسبت پروتئین به انرژی ناکافی که در نهایت باعث سندرم کبد چرب می شود، مستعدتر می کند. همه این چالش ها با مدیریت نامناسب خوراک و عدم تعادل مواد مغذی در خوراک مرتبط است.

مشکلات کبدی ناشی از خوراک مصرفی:

مایکوتوکسین ها:
مایکوتوکسین ها از مهم ترین عوامل مشکلات کبدی در طیور و یک مشکل گسترده در سراسر جهان هستند. مایکوتوکسین ها متابولیت هایی هستند که توسط قارچ ها تولید می شوند. مایکوتوکسین ها تنوع زیادی دارند و آفلاتوکسین ها بیشترین اثر سمی کبدی را دارند. مایکوتوکسین ها ابتدا جذب شده و جهت متابولیزه شدن به کبد منتقل می شوند ، در طی این فرایند پراکسیدهایی تولید می شوند که به بافت کبد آسیب می رسانند. فومونیزین یکی دیگر از مایکوتوکسین ها است که باعث تغییراتی در سطح روده و کبد می شود. اکراتوکسین می تواند به طور غیرمستقیم باعث تغییراتی در کبد شود که منجر به تجمع بیش از حد گلیکوژن می شود.

داروها:
استفاده بیش از حد از داروها (آنتی بیوتیک ها، محرک های رشد، کوکسیدیواستات ها، و غیره) در جیره های تهیه شده برای طیور صنعتی بسیار رایج است، آنها تأثیر منفی بر عملکرد کبد دارند، زیرا بیشتر این مواد شیمیایی در این اندام متابولیزه می شوند که باعث افزایش مصرف انرژی شده و در نهایت باعث کاهش کمیت و کیفیت تولید میشوند. استفاده طولانی مدت از این مواد بالقوه سمی باعث آسیب جبران ناپذیر کبدی می شود.

رادیکال های آزاد:
دیکال های آزاد زمانی ایجاد میشوند که کبد مجبور به افزایش سرعت زنجیره تنفسی میتوکندری شده و باعث بروز اختلال در مولکول های اکسیژن میشوند. این وضعیت در پرندگانی که تولید بالایی دارند بسیار رایج است زیری در این پرندگان به شدت بالا است. رادیکال های آزاد همچنین در خوراک های حاوی مواد اکسید شده با چربی های بی کیفیت وجود دارند. رادیکال های آزاد سایر اجزای سلولی مانند DNA، آنزیم ها یا غشای سیتوپلاسمی را اکسید می کنند.

سموم باکتریایی:
کیفیت میکروبیولوژیکی مواد خام و خوراک یک جنبه بسیار مهم است، زیرا تعداد بیش از حد باکتری ها (E. coli، Salmonella،Clostridium و غیره) خطر بیشتری برای چالش های باکتریایی ایجاد می کند که می تواند بر کبد تأثیر بگذارد. کبد به دلیل عملکرد فیلترینگ و با تولید پیش سازهای ایمنی، یک سد دفاعی در برابر عفونت ها است. حضور زیاد میکروارگانیسم‌ها همراه با عوامل دیگر می‌تواند منجر به عفونت در خود اندام یا مجاری صفراوی شود و سموم باکتریایی می‌توانند باعث آسیب‌هایی شوند که برای همیشه بر بهره‌وری تأثیر می‌گذارند.

سندرم کبد چرب هموراژیک:
یک اختلال عملکرد کبدی است که در پرندگان رخ می دهد. این سندروم مربوط به متابولیسم لیپید است که با تجمع بیش از حد چربی در کبد مشخص می شود. باعث دژنراسیون یا استئاتوز کبد می شود که با رنگ زرد و خونریزی در درجات مختلف مشخص می شود.اگرچه در طیور تخمگذار بیشتر است، اما در جوجه های گوشتی نیز می توانند ایجاد شود. تعادل انرژی، ترکیب رژیم غذایی، تعادل هورمونی و دمای محیط از جمله عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد سندرم کبد چرب هموراژیک شوند یا خطر ابتلا به آن را افزایش دهند.
تعادل انرژی:شیوع این سندرم در پرندگان ارتباط مستقیمی با تعادل انرژی دارد که عدم تعادل آن منجر به تجمع بیش از حد چربی و چاقی می شود. مصرف بیش از حد انرژی برای دو یا سه هفته، صرف نظر از منبع انرژی مورد استفاده،میتواند پرندگان را به سندروم کبد چرب مبتلا کند.

تعادل ریز مغذی ها:علاوه بر تعادل صحیح انرژی، مواد مغذی و عوامل لیپوتروپیک کافی مانند کولین، متیونین و ویتامین B12 برای جلوگیری از نفوذ چربی باید تامین شود.
رادیکال های آزاد :رادیکال های آزاد نیز خائز اهمیت هستند، زیرا این رادیکال ها نیز بر رسوب چربی در کبد تأثیر می گذارند.
دما: دمای بالای محیط (25 تا 30 درجه سانتی گراد) معمولاً تعادل انرژی مثبت ایجاد می کند، و طیور را مستعد ابتلا به سندرم کبد
چرب میکند.
تعادل هورمونی: رسوب چربی در کبد تحت تأثیر سطح استروژن است و هنگامی که سطوح بالای انرژی و استروژن با هم ترکیب شوند
خونریزی افزایش می یابد.