پیشگیری در برابر آنفولانزای پرندگان اثربخش تر از درمان آن

خلاصه مطلب:

آنفولانزای پرندگان یک عفونت ویروسی است که در طیور اهلی و طیف وسیعی از پرندگان دیگر یافت می شود. پرندگان آبزی وحشی و پرندگان ساحلی اغلب ناقلین تحت بالینی ویروس آنفولانزا هستند. در طیور، سویه های با بیماری زایی کم می توانند باعث عفونت های تحت بالینی شوند. با این حال، برخی از سویه ها به طور معمول باعث بروز علائم تنفسی یا کاهش تولید تخم می شوند. سویه های با بیماری زایی بالا ممکن است باعث نارسایی گسترده اندام ها و مرگ ناگهانی شوند که اغلب با میزان مرگ و میر بالا همراه است. تشخیص بر اساس تشخیص ژنوم ویروس یا آنتی بادی های خاص یا جداسازی ویروس است. استفاده از آنتی بیوتیک ها ممکن است به کنترل عفونت باکتریایی ثانویه در گله های تحت تأثیر سویه های با بیماری زایی اندک کمک کنند. داروهای ضد ویروسی تایید یا توصیه نمی شوند. پیشگیری با اقدامات امنیت زیستی به بهترین وجه باید انجام شود. واکسن های مطابق با نوع آنتی ژن می توانند مقاومت در برابر عفونت را تا حد زیادی افزایش دهند، از علائم بالینی جلوگیری کنند و انتشار ویروس را در گله های آلوده کاهش دهند. به طور پراکنده، عفونت ناشی از آنفولانزای پرندگان در انسان نیز گزارش شده است.

اتیولوژی آنفلوانزای پرندگان

ویروس‌های آنفلوانزای پرندگان نوع A (Alphainfluenzavirus یا Influenzavirus A) هستند که با نوکلئوپروتئین‌های همولوگ آنتی ژنی با پروتئین‌های خاص مشخص می‌شوند که با آزمایش‌های سرولوژیکی مانند  (AGID) یا ELISA شناسایی می‌شوند. ویروس های AI بیشتر به 16 زیرگروه هماگلوتینین (H1-H16) و 9 نورآمینیداز (N1-N9) تقسیم می شوند.

اپیدمیولوژی آنفلوانزای پرندگان

ویروس‌های آنفلوانزای پرندگان (LPAI) با بیماری‌زایی کم در سرتاسر جهان گزارش شده اند و اغلب از پرندگان ساحلی (Charadriiformes) و پرندگان آبزی مهاجر (Anseriformes) منتقل می‌شوند. گاهی اوقات، ویروس های LPAI از پرندگان خانگی و موش ها منتقل می شوند. این ویروس ممکن است در گله های طیور روستایی یا حیاط خلوت و در سایر پرندگانی که از طریق بازارهای مرغ زنده به فروش می رسند وجود داشته باشد. در ایالات متحده و اروپا، بیشتر طیور پرورش یافته تجاری عاری از ویروس های هوش مصنوعی هستند. H9N2 LPAI در پرندگان تجاری و بازار طیور زنده در آسیا، خاورمیانه و شمال آفریقا رایج است. با این حال، هر زیرگروهی از ویروس های LPAI می تواند باعث عفونت های پراکنده شود.

ویروس‌های آنفلوانزای پرندگان (HPAI) با بیماری‌زایی بالا که در واردی به آن آنفولانزای فوق حاد نیز میگویند از جهش برخی از ویروس‌های H5 و H7 LPAI به وجود می‌آیند.برنامه های واکسیناسیون تاکنون موفقیت آمیز بوده اند با این حال، استراتژی های مدیریتی با هدف پیشگیری و کنترل باید مورد توجه قرار گیرند.

دوره نهفتگی ویروس های AI بسیار متغیر است و از چند روز  تا 2 هفته در یک گله میتواند نهفته باقی بماند. سازمان بهداشت جهانی،14 روز را به عنوان دوره نهفتگی برای برنامه های مدیریتی در نظر میگیرد.

میزان عوارض و مرگ و میر عفونت های ویروسی LPAI یا با حدت کم معمولاً پایین است، مگر اینکه عفونت با عفونت های باکتریایی یا ویروسی ثانویه همراه باشد یا توسط عوامل استرس زای محیطی تشدید شود. حتی در غیاب پاتوژن‌های ثانویه، ویروس‌های HPAI یا با حدت بالا باعث بیماری شدید و سیستمیک با نرخ مرگ و میر بالا در جوجه‌ها، بوقلمون‌ها و سایر طیور می‌شوند. میزان مرگ و میر می تواند در چند روز به 100٪ برسد.

ویروس های آنفولانزای پرندگان از طریق بلع یا استنشاق بین پرندگان منتقل می شوند. انتشار بین سالن های پرورش یا مرغداری ها،ناشی از عدم رعایت موارد بهداشتی، عمدتاً با  مدفوع آلوده و ترشحات تنفسی یا از طریق کارکنان و پرسنل مرغداری میسر میگردد.

سایر سویه های HPAI و همه سویه های LPAI حداقل پتانسیل را برای آلوده کردن سگ ها و گربه ها دارند.

عفونت های ناشی از ویروس های H5 HPAI  در اوراسیا در گربه ها و سگ ها و همچنین در پستانداران وحشی مانند روباه قرمز گزارش شده است. چنین عفونت هایی پس از قرار گرفتن در معرض دستگاه تنفسی رخ می دهد. به طور بالقوه، حیوانات می توانند به عنوان یک عامل انتقال بین مزارع عمل کنند. با این حال، توانایی سایر ویروس‌های آنفولانزا، از جمله سایر گونه‌های HPAI، برای آلوده کردن حیوانات خانگی ناشناخته است. پستانداران آزمایشگاهی به طور تجربی با ویروس‌های H5 HPAI ، از جمله خوک‌ها، موش‌ها، خرگوش‌ها،خوکچه‌های هندی،راسو آلوده شده‌اند. مواردی از آلودگی توسط H5N1 HPAI اوراسیا نیز در راسو پرورشی، شیرهای دریایی وحشی، سمورهای دریایی وحشی و فوک‌های بندری گزارش شده است.

سازگاری میزبان را با پرندگان نشان می دهند. عفونت‌های ناشی از ویروس های آنفلوانزای پرندگان در انسان‌ها، معمولاً به ندرت رخ داده است. بیشتر موارد انسانی از عفونت با ویروس‌های H5 HPAI  و ویروس‌های H7N9 LPAI و HPAI منشاء گرفته‌اند. از سال 2003 تا فوریه 2023، تعداد کل موارد انسانی ناشی از گونه ویروسی H5N1 HPAI، بیشتر در آسیا و آفریقا، شامل 873 نفر بوده است که از این تعداد 458 مورد منجربه مرگ شده است.

از جمله عوامل خطر آفرین اولیه برای عفونت AI در انسان تماس مستقیم با مرغ آلوده بوده است. با این حال، موارد معدودی ناشی از مصرف فرآورده های نپخته طیور یا تماس نزدیک با سایر موارد انسانی بوده است. ویروس H5N6 HPAI اوراسیا باعث 84 مورد تایید شده آزمایشگاهی عفونت در انسان در چین و لائوس شده است. عفونت تنفسی شایع ترین علامت بالینی در موارد H5 انسانی بوده است.

علایم بالینی و کلینیکی آنفولانزای پرندگان

علائم بالینی، شدت بیماری و میزان مرگ و میر آنفلوانزای پرندگان بسته به سویه ویروس AI و گونه میزبان متفاوت است.

بیشتر ویروس‌های AI (زیرگروه‌های H1-H16) ویروس‌های LPAI هستند. با این حال، برخی از ویروس‌های H5 و H7 AI ویروس‌های HPAI هستند و برای جوجه‌ها، بوقلمون‌ها و طیور اهلی بسیار کشنده هستند.

در اکثر پرندگان وحشی، عفونت های ویروسی AI تحت بالینی هستند. ویروس های H5 HPAI از اصل و نسب اوراسیا یک استثنا هستند. این ویروس‌های اوراسیا با مرگ و میر در پرندگان آبزی وحشی و اهلی و سایر گونه‌های پرندگان وحشی و اهلی مرتبط بوده‌اند و در برخی شرایط باعث مرگ و میر عمده در پرندگان وحشی نیز می‌شوند.

ویروس های آنفلوانزای پرندگان با بیماری زایی کم

عفونت با ویروس‌های LPAI معمولاً علائم تنفسی مانند عطسه، سرفه، ترشحات چشمی و بینی و سینوس‌های زیر چشمی متورم در طیور ایجاد می‌کند. سینوزیت در اردک های اهلی، بلدرچین ها و بوقلمون ها شایع است. ضایعات در دستگاه تنفسی معمولاً شامل احتقان و التهاب نای و ریه ها می شود.

در طیور صنعتی، علائم آنفولانزای پرندگان ممکن است شامل کاهش تولید تخم یا ناباروری، پارگی تخمدان (که با زرده در حفره شکمی مشهود است) یا ترشحات التهابی در مجرای تخمک باشد. به ندرت، در مرغ تخمگذار  ممکن است نارسایی حاد کلیوی و رسوب اورات (نقرس احشایی) ایجاد شود.

ویروس های آنفلوانزای فوق حاد پرندگان

در موارد فوق حاد، علائم بالینی یا ضایعات شدید آنفلوانزای پرندگان ممکن است قبل از مرگ وجود نداشته باشد. با این حال، در موارد حاد، ضایعات ممکن است شامل سیانوز و ادم سر،تاج و ریش باشد. نکروزه شدن تاج و ریش ادم و تغییر رنگ ساق پا به دلیل خونریزی های  زیر جلدی. خونریزی نقطه ای(پتشی)در اندام های احشایی و عضلات؛ و ترشحات خونی در دهان و بینی نیز گزارش شده است. پرندگان مبتلا به HPAI ، اسهال مایل به سبز شایع است.

حتی اگر پرندگان مبتلا بهبود یابند مواردی مانند فلجی و یا آویزان شدن بال ها همراه همیشگی آنها خواهد بود.

تشخیص آنفلوانزای پرندگان

1. تشخیص RNA ویروسی AI
2. تشخیص آنتی بادی های اختصاصی AI
3. جداسازی ویروس

علائم بالینی به تنهایی برای تشخیص آنفولانزای پرندگان کافی نیستند.

ویروس‌های LPAI و HPAI را می‌توان به راحتی از سواب برداری از نای و کلوآک و در مورد ویروس‌های HPAI از بسیاری از اندام‌های داخلی جدا کرد. ویروس های آنفولانزا در کیسه آلانتوئیک تخم مرغ 9 تا 11 روزه به خوبی رشد می کنند و گلبول های قرمز را لخته می کنند. چنین هماگلوتیناسیونی توسط آنتی سرم های ویروس بیماری نیوکاسل یا سایر پارامیکسوویروس ها مهار نمی شود.

تشخیص های افتراقی

LPAI باید از سایر بیماری های تنفسی یا علل کاهش تولید تخم مرغ از جمله موارد زیر متمایز شود:

1. بیماری های ویروسی حاد تا تحت حاد مانند برونشیت عفونی، لارنگوتراکئیت عفونی، بیماری نیوکاسل با حدت کم و عفونت های دیگر پارامیکسوویروس ها
2. بیماری های باکتریایی مانند مایکوپلاسموز، کوریزای عفونی، اورنیتوباکتریوز، کوریزای بوقلمون و فرم تنفسی وبا مرغ
3. بیماری های قارچی مانند آسپرژیلوزیس

HPAI باید از سایر علل مرگ و میر بالا، مانند بیماری بدخیم نیوکاسل، شکل سپتی سمی فوق حاد، گرمازدگی و کمبود شدید آب متمایز شود.

پیشگیری و درمان آنفولانزای پرندگان

بهترین راهکار ها برای مقابله با هرنوع بیماری پیشگیری است.راهبردهای ایمنی زیستی برای جلوگیری از ابتلا آنفولانزای پرندگان در طیور بهترین اقدام پیشگیرانه است. موارد مشکوک باید به مقامات نظارتی مربوط گزارش شود.

1:تجویز واکسن های مناسب می توانند از عفونت های AI، علائم بالینی و مرگ جلوگیری کنند. اگر پرندگان آلوده شوند، واکسن ها تکثیر ویروس و دفع آن از دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش را به شدت کاهش می دهند.واکسیناسیون علیه ویروس های آنفولانزا در بسیاری از کشورها بمحدود شده است. در ایالات متحده، استفاده از هر واکسن AI دارای مجوز برای زیرگروه های هماگلوتینین H1-H4، H6 و H8-H16 نیاز به تایید دامپزشک دارد. علاوه بر این، استفاده از واکسن‌های H5 و H7 AI در ایالات متحده مستلزم اعلام وضعیت اضطراری و تأیید وزیر بهداشت است.

2:با توجه به اهمیت سیستم ایمنی در مقابله با آنفولانزای پرندگان،این امر میتواند کمک بزرگی برای جلوگیری از اسیب های بزرگ باشد.محصول ایمونوپروپوفیت تاثیر خود را برای افزایش سیستم ایمنی به خوبی اثبات کرده است.یکی از راهکار هایی که می توان برای کنترل و پیشگیری انواع بیماری های ویروسی به کار برد استفاده از داروی کاملا طبیعی تقویت کننده ایمنی ایمونوپروپوفیت است. این محصول حاوی عصاره پروپولیس، شیرین بیان و سرخارگل (اکیناسه) می باشد و ایمنی سلولی و همورال و قدرت فاگوسیتوز را تقویت می کند. ایمونوپروپوفیت با تقویت ایمنی، مقاومت طیور را نسبت به پاتوژن های بیماری زا، بالا برده و از دفع و انتشار ویروس هم جلوگیری می کند. به علاوه مصرف آن در کنار واکسیناسیون می تواند سبب افزایش تولید آنتی بادی و بهبود پاسخ به واکسیناسیون شود.

برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید