گستردگی شیوع آنفولانزای پرندگان عامل نگرانی جهانی محسوب میشود.از این رو در سال 2023 اتحادیه اروپا قوانینی برای کنترل آنفولانزای پرندگان را با عنوان دستورالعمل 92/40/EEC تهیه کرد.خلاصه این دستورالعمل به شرح زیر است:
- همه موارد مشکوک به AI باید بررسی شوند و در صورت تایید HPAI اقدامات مناسب انجام شود.
- برای محدود کردن شیوع، طیور آلوده باید به روشی انسانی کشته شوند و به طور ایمن دفع شوند.
- مواد غذایی، تجهیزات آلوده و کود دامی باید برای غیرفعال کردن ویروس از بین بروند یا درمان شوند.
- برای جلوگیری از گسترش بیشتر بیماری، مقامات دامپزشکی موظفند فوراً محدودیتهای تردد را در مزارع مبتلا به ویروس انفولانزا و در همه مزارع در شعاع حداقل 10 کیلومتری اطراف این مزارع، به اصطلاح منطقه نظارت، اعمال کنند.
- اقدامات حذف گله پرورشی را می توان در مرغداری های مجاور یا که ارتباط نزدیکی با مزارع آلوده داشته اند نیز اعمال کرد.
در سطح مزرعه اقدامات بهداشتی پیشگیرانه مانند تمیز کردن و ضد عفونی بسیار مهم است. آگاهی از بیماری در میان کشاورزان و همکاری همه افراد در بخش طیور باید تضمین کند که سختترین اقدامات ایمنی زیستی برای جلوگیری از گسترش بیماری اعمال میشود.
جهت اطلاعات بیشتر در مورد علائم بیماری آنفولانزا طیور اینجا کلیک کنید
تعداد بسیار زیادی از تشخیص ویروس HPAI به طور عمده در گونه های مرغ دریایی مشاهده شد. رابطه ژنتیکی نزدیک بین ویروسهای جمعآوریشده از مرغان دریایی نشان دهنده ی گسترش ویروس به سمت جنوب است. اگرچه ویروس تمایل بیشتری برای ایجاد بیماری در پرندگان دارد، اما چندین جهش مرتبط با افزایش پتانسیل مشترک بین انسان و دام نیز شناسایی شد. خطر عفونت ویروس HPAI برای طیور به دلیل گردش ویروس در سایر گونه های مرغ دریایی ممکن است در ماه های آینده افزایش یابد، زیرا کلنی های پرندگان مولد با همپوشانی احتمالی با مناطق تولید طیور منتقل می شوند. در سرتاسر جهان، ویروس HPAI/ H5N1به سمت جنوب در قاره آمریکا، از مکزیک تا جنوب شیلی گسترش یافت. پلیکان پرو شایع ترین گونه آلوده با هزاران تلفات گزارش شده است. گزارش HPAI،H5N1در پستانداران نیز احتمالاً با تغذیه از پرندگان وحشی آلوده مرتبط است. در پرو، یک رویداد مرگ و میر دسته جمعی شیرهای دریایی در ژانویه و فوریه 2023 مشاهده شد.
بررسی اجمالی آنفلوانزای پرندگان در دسامبر 2022 تا مارس 2023 در مجله EFSA:
از زمان آخرین گزارش مروری EFSA، ECDC که در دسامبر 2022 منتشر شد، وضعیت اپیدمیولوژیک آنفلوانزای پرندگان تا حد زیادی گسترش یافته است. در اروپا، موارد آنفولانزای فوق حاد پرندگان (HPAI) همچنان در پرندگان اهلی و وحشی، به ویژه در گونه های مرغ دریایی گزارش شده است. تشخیص آنفلوانزای پرندگان در انسان گزارش شد و جهش های مرتبط با سازگاری ژنتیکی با پستانداران در برخی از ویروس های در گردش در پستانداران و همچنین پرندگان شناسایی شد. این وضعیت در حال تحول، کمیسیون اروپا را برانگیخت تا از EFSA، ECDC و EURL درخواست کند تا با توجه به داده های اپیدمیولوژیک و علمی جدید موجود، یک گزارش کلی هدفمند در مورد آنفلوانزای پرندگان منتشر کنند. هدف این گزارش ارائه کمک های فنی و علمی به کمیسیون با ارائه یک مرور کلی از تشخیص ویروس HPAI در پرندگان و پستانداران و همچنین عفونت های انسانی ناشی از ویروس آنفلوانزای پرندگان است که در داخل و خارج از اروپا بین 3 دسامبر تا 1 مارس 2023 برگزار شده است.
در طول دوره گزارش فعلی، از 3 دسامبر تا 1 مارس، شاهد افزایش غیرمنتظره ویروس HPAI A(H5N1) در گونه های مرغ دریایی، به ویژه در مرغان سر سیاه با تلفات بالا درکشورهای فرانسه، بلژیک، هلند، ایتالیا بودیم.
راهبرد جهانی FAO-OIE برای کنترل پیشرونده آنفولانزای فوق حاد پرندگان (HPAI) برای اولین بار توسط FAO و OIE با همکاری WHO در پاسخ به توصیه نشست منطقه ای FAO/OIE در مورد کنترل آنفلوانزای مرغی در آسیا ایجاد شد.استراتژی تهیه شده در نوامبر 2005 عمدتاً بر کنترل بیماری در شرق و جنوب شرق آسیا متمرکز بود. از آن زمان، وضعیت H5N1 HPAI به طور چشمگیری در آسیا، اروپای مرکزی و شرقی، خاور نزدیک و آفریقا گسترش یافته است .این بیماری به طور گسترده و در وضعیت فعلی به اوج خود رسیده است. از دسامبر 2006، این بیماری تخمین زده می شود که بیش از 240 میلیون طیور در سراسر جهان به دلیل ابتلا به H5N1 HPAI مرده یا معدوم شده اند. ماهیت گسترده این بیماری، تأثیرات اجتماعی-اقتصادی فزاینده، افزایش تعداد عفونتها و مرگومیرهای انسانی و تهدید بالقوه آنفولانزای همهگیر انسانی همچنان بر نیاز به رویکردی جهانی برای پیشگیری و کنترل H5N1 HPAI تأکید میکند. استراتژی جهانی بازنگری شده ارائه شده در اینجا، تجربه انباشته تلاش های ملی، منطقه ای و جهانی است.
پیشرفت جهانی در کنترل HPAI
ارزیابی سطحی نشان می دهد که HPAI از اواخر سال 2005 گسترش یافته و بسیاری از کشورهای دیگر را تحت تأثیر قرار داده است. با این حال، در واقعیت، تلاشها در این دوره تا حد زیادی هم در بهبود وضعیت HPAI در کشورهای آلوده قبلی و هم در کنترل یا حذف بیماری در کشورهای تازه آلوده موفق بوده است. وضعیت در چین بسیار بهبود یافته است.پیشرفت در تایلند و ویتنام، که هر دو با شیوع بالایی در طیور و عفونتهای انسانی همراه بودهاند، قابل توجه بوده است.اندونزی برای ایجاد مکانیسمهای کنترل HPAI مناسب تلاش کرده است، اما برنامه هایی جهت حمایت از بسیاری از تولید کنندگان گوشت و تخم مرغ در حال توسعه هستند. هند، پاکستان، افغانستان، کره جنوبی و ژاپن همگی شیوع HPAI را تجربه کرده اند که به طور موثر کنترل شده است، اگرچه در برخی از کشورها شیوع مجدد این بیماری رخ داده است. بسیاری از کشورهایی که در آسیای مرکزی، اروپای شرقی و خاورمیانه با شیوع این بیماری مواجه بودند نیز توانستند این بیماری را از بین ببرند، هرچند که اخیراً شیوع جدیدی از بیماری در روسیه، مجارستان و ترکیه مشاهده شده است. در آفریقا، مصر و نیجریه هر دو با چالش های اساسی در دستیابی به کنترل موثر HPAI روبرو هستند. آنها نیازمند کمکهای بینالمللی خاص هستند، زیرا کشورهای آلوده به آندمیک بالاترین خطر را هم برای تداوم بیماری و هم برای ظهور احتمالی گونههای ویروس با پتانسیل همهگیری آنفلوانزای انسانی نشان میدهند. کشورهایی با خدمات دامپزشکی به خوبی توسعهیافته، با ظرفیتهای قوی تشخیص زودهنگام بیماری و واکنش، میتوانند به طور موثر H5N1 HPAI را کنترل و حذف کنند. کشورهایی که بیشترین مشکل را در دستیابی به کنترل مؤثر داشته اند، کشورهایی هستند که ظرفیت دامپزشکی ضعیفی دارند و با عوامل خطر عمده مانند تراکم جمعیت بالا طیور با امنیت زیستی ضعیف، مواجه هستند. بازارهای پرندگان زنده و جابجایی غیرقانونی در سراسر مرزهای بینالمللی، از عوامل اصلی شیوع این بیماری هستند. پرندگان آبزی مهاجر در گسترش جهانی این بیماری نقش دارند، اگرچه اهمیت اپیدمیولوژیک عفونت ویروس H5N1 پرندگان وحشی و گونه های دیگر، از جمله خوک و گربه، به خوبی ثابت نشده است.
حرکت به سمت یک استراتژی تجدید نظر شده
تجربه و درس های آموخته شده در سطوح جهانی، منطقه ای و ملی در کنترل H5N1 HPAI اجازه بازنگری در استراتژی جهانی را با درک بیشتر موضوعاتی که باید به آنها پرداخته شود و ابزارهای دستیابی به پیشرفت در این زمینه را می دهد. این استراتژی ابتکارات بینالمللی را در سطوح جهانی و منطقهای و رویکردهایی را که برای اجرای ملی مناسب هستند، بهطور کلی و همچنین در راستای وضعیت HPAI هر کشور مشخص میکند.
چشم انداز
این استراتژی دنیایی را پیش بینی می کند که خطر ابتلا به ویروس H5N1 در طیور به میزان قابل توجهی کاهش یابد، که منجر به کاهش خطر سلامت عمومی، امنیت بازارهای ملی، منطقه ای و جهانی و تجارت طیور و محصولات طیور و حمایت از تولید کنندگان میشود.
برای دستیابی به این چشم انداز، سه اولویت مربوط به وضعیت HPAI کشور باید به طور همزمان مورد توجه قرار گیرد:
- در تعداد کمی از کشورهای آلوده بومی، توجه ویژه باید به کاهش بروز HPAI داده شود.
- در کشورهایی که در حال حاضر شیوع های پراکنده در آنها رخ می دهد، باید از تلاش های فشرده برای ریشه کنی بیماری حمایت شود. با توجه به شرایط فعلی بیماری، این امکان وجود دارد.
- در کشورهایی که به ویژه در معرض خطر تهاجم هستند یا در کشورهایی که در نتیجه تهاجم متحمل عواقب شدیدی می شوند،باید اقدامات پیشگیری و کنترل انجام شود.
پیشگیری و کنترل این بیماری در گرو واکسیناسیون و افزایش سیستم ایمنی طیور میباشد. از این رو میتوان از داروی 100% گیاهی ایمونوپروفیت استفاده کرد.ایمونوپروپوفیت با دارا بودن عصاره ی موثره پروپولیس و گیاهان اکیناسه(سزخارگل) و شیرین بیان،از طریق تقویت ایمنی همورال و سلولی سبب افزایش سیستم ایمنی در طیور میشود.علاوه بر آن مصرف ایمونوپروپوفیت در کنار واکسن با افزایش تولید آنتی بادی سبب بهبود پاسخ واکسیناسیون نیز میگردد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد ایمونوپروپوفیت اینجا کلیک کنید
توصیه هایی برای اقدامات کلی ارائه شده است که باید برای پیشگیری و کنترل HPAI و اقدامات خاصی که در موقعیت های مختلف بیماری اعمال می شود، مورد توجه قرار گیرد. اقدامات کلیدی قابل اجرا به طور گسترده عبارتند از:
- تقویت خدمات دامپزشکی و قابلیت ملی مرتبط، از جمله انطباق با استانداردهای OIE و دستورالعمل های کیفیت و ارزیابی خدمات دامپزشکی
- تعدیل صنعت طیور و تغییرات در شیوه های پرورش برای بهبود امنیت زیستی
- ابتکارات تحقیقات استراتژیک.
- ارائه کمک های فنی، در صورت لزوم
منبع:https://www.woah.org/en/home/